ความกังวลด้านสาธารณสุข
เนื้อหมูเป็นเนื้อที่บริโภคกันมากที่สุดในประเทศไทย แต่หลายคนยังไม่ทราบว่าฟาร์มหมูสามารถก่อให้เกิดโรคระบาดระดับโลกได้อีก
เนื้อหมูส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างมาก บทความนี้ไม่เกี่ยวกับสุขภาพของโลก แต่เกี่ยวกับความเสี่ยงทางด้านสาธารณสุขที่เกิดจากอุตสาหกรรมผลิตเนื้อหมู การทำฟาร์มเลี้ยงหมูเป็นการกระทำที่ผิดจรรยาบรรณอย่างมาก หมูถูกกักอยู่รวมกันอย่างแออัด สภาพความเป็นอยู่ทั้งสกปรกและน่าสงสาร เหล่านี้มักส่งผลให้เกิดโรคติดเชื้อในฟาร์มหมูเพราะขาดสุขอนามัยที่ดี เชื้อหลายชนิดสามารถกลายพันธุ์และแพร่กระจายสู่มนุษย์ผ่านอากาศ ของเหลว และปนเปื้อนทางอาหาร/น้ำ (ohio4h.org*)
ภัยคุกคาม
โรคติดต่อร้ายแรงที่มีต้นกำเนิดจากสัตว์และสามารถติดต่อสู่มนุษย์เรียกว่า ‘โรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คน’ โควิด-19 เป็นโรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คน หลายคนเชื่อว่าอาจแพร่จากค้างคาวหรือลิ่นมาสู่มนุษย์ โรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คนอื่นๆ ที่ได้รับการบันทึกไว้ เช่น เอชไอวี, อีโบลา, โรคเมอร์ส, ไวรัสซิก้า, โรควัวบ้า, กาฬโรค และ ไวรัสซาร์ส ล้วนมีต้นกำเนิดมาจากสัตว์และส่งผลกระทบรุนแรงต่อมนุษยชาติ โรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คนชนิดหนึ่งเรียกว่า ‘ไข้หวัดหมู’ องค์การอนามัยโลกระบุว่าไข้หวัดหมูเป็น:
"การติดเชื้อทางเดินหายใจของมนุษย์ที่เกิดจากเชื้อไข้หวัดใหญ่ที่มีต้นกำเนิดจากสุกร".
ไข้หวัดหมูสายพันธุ์หนึ่งที่ปรากฏในอเมริกาในปี 2552 เชื่อกันว่าเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของมนุษย์ประมาณ 151,700 – 575,400 คนทั่วโลก (ส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาวและเด็ก) *จากรายงาน CDC.gov องค์การอนามัยโลกได้จัดการระบาดของไข้หวัดหมูในปี 2552 เป็นโรคระบาดใหญ่ และเป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดความกังวลทั่วโลก แม้ว่าไข้หวัดหมูจะแพร่ระบาดไปทั่วโลก แต่ความต้องการเนื้อหมูยังคงเพิ่มขึ้น และอุตสาหกรรมเนื้อหมูของไทยยังคงเติบโตในอัตราเฉลี่ย 4.39% ต่อปี
สาเหตุของความกังวล
แม้ว่า Covid-19 จะแสดงให้เห็นถึงความร้ายแรงของการกลายพันธุ์ของโรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คน สื่อกลับให้ความสนใจเสียจนบดบังการระบาดของโรคไข้หวัดหมูในปีที่ผ่านมา ทำให้มีรายงานโรคระบาดในหมูเพียงน้อยนิดเท่านั้น ในเดือนกันยายนปีที่แล้ว เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ในอำเภอแม่ทาได้ประกาศ “เขตควบคุมโรค” เพื่อป้องกันการระบาดของโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร เหตุจากหมูหลายร้อยตัวตายในเขตนี้เมื่อสัปดาห์ก่อนหน้า และเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว (28 พฤษภาคม 2564) เวียดนามประกาศระงับการนำเข้าหมูทั้งหมดจากประเทศไทย (ตั้งแต่วันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2564) เนื่องจากเจ้าหน้าที่เวียดนามพบว่าหมูนำเข้าจากไทยจำนวน 980 ตัวติดเชื้อโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร
แม้ว่าโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรจะไม่แพร่ระบาดสู่มนุษย์ แต่การกลายพันธุ์เพียงเล็กน้อยของโรค เช่น ไข้หวัดหมู (คล้ายกับการระบาดในปี 2552 ในอเมริกา) อาจกลายเป็นหายนะสำหรับประเทศไทย กรมปศุสัตว์ (DLD) ประมาณการว่าจำนวนหมูที่เลี้ยงในฟาร์มในประเทศไทยในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ มีมากกว่า 10 ล้านตัว! ข้อมูลแสดงให้เห็นว่า 36% – 40% ของโรงงานและฟาร์มหมูกระจุกตัวอยู่ในจังหวัดภาคกลางล้อมรอบกรุงเทพฯ เมื่อพิจารณาว่ากรุงเทพฯ เป็นศูนย์รวมประชากรที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย นั่นหมายถึงประชากรไทยจำนวนมากกำลังเสี่ยงต่อสิ่งที่อาจเป็นจุดเริ่มต้นของการระบาดใหญ่ครั้งต่อไป
ทางแก้
กันไว้ดีกว่าแก้ หากวันนี้เราหยุดกินผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เท่ากับว่าเราตัดเงินอุดหนุนที่จ่ายให้กับอุตสาหกรรมเนื้อสัตว์ นั่นหมายถึงสัตว์ที่ต้องอาศัยอยู่ในสภาพที่น่าสยดสยองที่มีโอกาสสูงที่จะก่อโรคติดต่อและกลายพันธุ์จะมีจำนวนน้อยลงไปด้วย อนาคตเราจะได้อาศัยอยู่ในโลกที่มีสุขภาพดี มีจริยธรรม และยั่งยืน ร่วมกันเปลี่ยนมารับประทานอาหารจากพืช-แพลนต์เบสเพื่อช่วยป้องกันการระบาดใหญ่ระดับโลกอีกครั้ง… เพราะครั้งต่อไปอาจเลวร้ายกว่านี้มาก
