Only a 12 minute read
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาคำว่า “แพลนท์เบส” ได้ถูกนำมาใช้บ่อยจนเรียกได้ว่า ไม่ว่ามองไปทางไหนก็มีให้เห็น ซึ่งถือว่าเป็นข่าวที่ดีมากสำหรับสิ่งแวดล้อม สัตว์ และ สุขภาพของเรา แต่ในขณะเดียวกันคำว่า “แพลนท์เบส” นั้น ก็ได้สร้างความสับสนและข้อขัดแย้งเกี่ยวกับความหมายที่แท้จริงของคำ และนับว่าเป็นปัญหาที่ใหญ่มาก
เนื่องจากผู้บริโภคมีความรู้ความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากอาหาร และประโยชน์ของอาหารแพลนท์เบสที่มีต่อสุขภาพ ดังนั้นบริษัทใหญ่ ๆ ทั่วโลกจึงนำคำว่า “แพลนท์เบส” มาใช้ในการสร้างคุณค่าทางการตลาดให้กับแบรนด์ของพวกเขา
ด้วยเหตุนั้นเองพวกเราจึงคิดว่ามันสำคัญมาก ที่เราต้องค้นหาความหมายที่แท้จริงของคำว่า “แพลนท์เบส” และพูดถึง ว่าทำไมคำว่า “แพลนท์เบส” นี้ถึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก
เพื่อเป็นความไม่ลำเอียงของบทความนี้ และการตามหาความจริง เราจึงละความเข้าใจของเราเกี่ยวกับคำว่า ‘แพลนท์เบส’ ออกไปก่อน และทำการเจาะลึกหาความหมายทางประวัติศาสตร์ หาคำจำกัดความของคำตามพจนานุกรมภาษาอังกฤษ ความคิดเห็นที่เป็นที่นิยมของคนส่วนใหญ่ และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่ชัดเจนเกี่ยวกับความหมายของคำว่า “แพลนท์เบส” นี้
เพื่อเป็นความไม่ลำเอียงของบทความนี้ และการตามหาความจริง เราจึงละความเข้าใจของเราเกี่ยวกับคำว่า ‘แพลนท์เบส’ ออกไปก่อน และทำการเจาะลึกหาความหมายทางประวัติศาสตร์ หาคำจำกัดความของคำตามพจนานุกรมภาษาอังกฤษ ความคิดเห็นที่เป็นที่นิยมของคนส่วนใหญ่ และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่ชัดเจนเกี่ยวกับความหมายของคำว่า “แพลนท์เบส” นี้
ทำไมการหาความหมายของคำว่า “แพลนท์เบส” ถึงสำคัญเป็นอย่างมาก?
ความสับสนสร้างความวุ่นวาย และการคิดไปเองว่าถูกแล้ว นั้นไม่ได้นำมาสู่การสร้างสรรค์พัฒนาสิ่งใหม่ๆ
ที่สำคัญเลยคือเราไม่ควรอนุญาตให้การให้ข้อมูลแบบผิดๆและสับสน มาลดทอนคุณค่าของสิ่งที่เป็นเครื่องมืออันทรงพลังในการช่วยย้อนวิกฤติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้ คำว่า ‘แพลนท์เบส’ ไม่ควรที่จะถูกใช้เป็นเพียงเครื่องมือของการฟอกเขียว (Green Washing: การโฆษณาให้ผู้บริโภคเข้าใจว่าสินค้านั้นๆเป็นสินค้ารักษ์โลก) ซึ่งไม่นานก็คงจะถูกลืมเพราะการตีความแบบผิดๆ และเราก็ไม่ต้องการให้มันมาบดบังความตั้งใจ และสร้างความเสียหายให้กับผู้ที่จงใจ พยายามศึกษา และเลือกทานอาหารที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
และสุดท้ายแล้ว สิ่งที่สำคัญมากๆเลยคือ เวลาผู้คนเลือกทานอาหารแพลนท์เบส เพราะต้องการทานเพื่อสุขภาพ เพราะแพ้อาหารบางอย่าง หรือเพราะเหตุผลทางจริยธรรมหรือศาสนาที่พวกเขาไม่ควรได้รับอาหารที่มีส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ที่พวกเขาพยายามหลีกเลี่ยง
ความสับสนสร้างความวุ่นวาย และการคิดไปเองว่าถูกแล้ว นั้นไม่ได้นำมาสู่การสร้างสรรค์พัฒนาสิ่งใหม่ๆ
ต้นกำเนิดของคำว่า แพลนท์เบส
What does the dictionary say?
The Cambridge Dictionary
ซึ่งประกอบด้วยหรือทำมาจากพืชทั้งหมด หรือ มาจากพืชเป็นหลัก
Collins Dictionary
การทานอาหารแบบ แพลนท์เบส นั้นรวมผักและผลไม้แต่ไม่รวมเนื้อสัตว์หรือผลิตภัณฑ์ที่มาจากสัตว์เช่น นม และ ไข่
Macmillan Dictionary
การทานอาหารแบบแพลนท์เบส ประกอบไปด้วยอาหารที่มาจากพืชเป็นส่วนใหญ่หรือทั้งหมด
Dictionary.com
เกี่ยวข้องกับ หรือ เป็น อาหารที่มีส่วนประกอบทั้งหมดหรือส่วนใหญ่ จากส่วนต่างๆของพืช เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช ถั่วเปลือกแข็ง เมล็ดถั่ว และเมล็ดพืช ไม่ว่าจะผ่านการแปรรูปเล็กน้อย หรือไม่ผ่านการแปรรูปเลย
Oxford Learners Dictionary
ใช้ในการอธิบายอาหาร หรือรูปแบบการทานอาหารที่มีส่วนประกอบทั้งหมดหรือส่วนใหญ่ของอาหารที่มาจากพืช เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว และ ธัญพืช
…ดูแล้วไม่มีความชัดเจนเอาเสียเลย มีอะไรที่ให้คำจำกัดความได้อย่างครบสมบูรณ์บ้างไหม? หรือสามารถยึดอะไรเป็นหลักเกณฑ์ได้บ้างหรือเปล่า? มันไม่ได้ช่วยให้พวกเราเข้าใจอะไรมากขึ้นกว่าเดิมเลย
และเมื่อค้นหาคำจำกัดความในพจนานุกรม Merriam Webster ก็ได้พบกับบทความที่ยาวเหยียด พูดเกี่ยวกับสาเหตุที่คำจำกัดความของคำว่า “แพลนท์เบส” นั้นยังไม่ชัดเจนพอ ที่จะใส่ลงไปในพจนานุกรมของพวกเขาได้….
โดยรวมดูเหมือนว่าจะไม่มีคำจำกัดความจากความพจนานุกรมที่ชัดเจนและเป็นที่ยืนยันได้ของคำว่า “แพลนท์เบส” พจนานุกรมหลายๆอัน ก็ดูเหมือนว่าจะยังสับสนเหมือนพวกเราทุกคน ดังนั้นพวกเราจึงคิดว่ามันคงจะไม่ผิดอะไรที่จะบอกว่าสิ่งเหล่านี้ยังไม่น่าเชื่อถือพอที่จะสรุปเกี่ยวกับความหมายคำจำกัดความที่แท้จริงของคำคำนี้ งั้นเราลองมาสืบหาและดูว่าคนทั่วไปคิดว่า ‘แพลนท์เบส’ หมายถึงอะไร …
ผู้คนส่วนใหญ่ให้ความเห็นว่าอย่างไร?
เราได้ทำโพลสอบถามผู้คนหลายกลุ่มใน Facebook ว่าสำหรับพวกเขานั้น คำว่า ‘แพลนต์เบส’ หมายถึงอะไร ซึ่งมีคนถึง 1,400 คนได้ทำการโหวตและนี่คือสิ่งที่เราได้รับ:
คำว่า ‘แพลนท์เบส’ หมายถึงอะไร?
ความคิดเห็นที่เป็นที่นิยมของคนส่วนใหญ่ที่ได้รับจากโพลคือ คำว่า ‘แพลนท์เบส’ หมายถึงอาหารที่ทำจากพืช 100% (ทั้งอาหารที่ไม่ผ่านการแปรรูปและอาหารแปรรูป)
ผู้เชี่ยวชาญในด้านนี้พูดถึงคำว่า “แพลนท์เบส” ว่าอย่างไรบ้าง?
แล้วเราลองมาดูกันว่าผู้เชี่ยวชาญและผู้นำแบรนด์ดังด้านแพลนท์เบสได้ให้การสนับสนุนและเห็นด้วยกับความหมายที่ได้รับนี้หรือไม่
Q: คำว่า ‘แพลนท์เบส’ หมายถึงอะไร
“ ไม่มีผลิตภัณฑ์จากสัตว์ปนเปื้อนในอาหาร ไม่ว่าจะเป็นตอนที่เสร็จแล้วพร้อมทานหรือระหว่างขั้นตอนการแปรรูปอาหาร อย่างไรก็ตาม ผมอยากขยายคำจำกัดความไปยังอาหารที่ไม่ผ่านการแปรรูป (Wholefood) ไม่เติมน้ำตาล และไม่ใส่น้ำมัน เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดของสุขภาพของเรา ซึ่งตามที่กล่าวมานั้นการใช้คำว่า วีแกน ก็จะสะดวกและเร็วกว่า”
นพ. วัชระ พุ่มประดิษฐ์
โรงพยาบาลบํารุงราษฎร์ และ Good Food Academy
“ อาหารแพลนท์เบสนั้นเป็นอะไรก็ได้นอกจากผลิตภัณฑ์(ที่มา)จากสัตว์
แต่ การทานอาหารแบบแพลนท์เบส สำหรับฉันนั้นมีความหมายว่า พื้นฐานของการทานอาหารนั้นจะมาจากพืชเป็นหลัก ซึ่งสามารถรวมการทานอาหารแบบอื่นๆร่วมด้วย แต่ส่วนใหญ่นั้นจะต้องเป็นอาหารที่ไม่มีเนื้อสัตว์ "
ดร. เจมม่านิวแมน
@plantpowerdoctor
“ หากรายการอาหารหรือเมนูมีป้ายกำกับว่าเป็นเมนูแพลนท์เบส ใครคนหนึ่งคงจะคาดหวังว่าอาหารนั้นจะไม่มีผลิตภัณฑ์จากสัตว์หรือส่วนผสมที่ได้มาจากสัตว์ อย่างเช่นน้ำผึ้ง มันควรได้รับการพิจารณาแล้วว่าเหมาะสมสำหรับชาววีแกนและไม่ทำให้ผู้บริโภคเข้าใจผิดในทางใดทางหนึ่ง "
Rohini Bajekal
นักโภชนาการผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจากพืช, สหราชอาณาจักร
“ การรับรองว่าเป็นแพลนท์เบสนั้นเป็นการบอกให้ผู้บริโภครู้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นปราศจากการปนเปื้อนของผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และมีส่วนประกอบเฉพาะผัก ผลไม้ ธัญพืช พืชตระกูลถั่ว เมล็ดพืช สมุนไพรและเครื่องเทศเท่านั้น”
ปุณยนุช ภูประภัสสร
Plant-Based nutrition, eCornell
ผู้นำแบรนด์ดังด้านแพลนท์เบสพูดว่าอย่างไรบ้าง?
เราได้สอบถามผู้นำแบรนด์ดังด้านแพลนท์เบส ทั้งในประเทศไทย และแบรนด์ที่โด่งดังทั่วโลก ถึงความเข้าใจของพวกเขาเกี่ยวกับคำว่า “แพลนท์เบส” และนี่คือสิ่งที่พวกเขาบอกเรา:
Q: คำว่า “แพลท์เบส” หมายถึงอะไร?
“ พูดง่ายๆเลย แพลนท์เบสหมายถึงผลิตภัณฑ์อาหารที่ทำจากพืชทั้งหมด ไม่มีผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ถ้ามันมีผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่เป็น ไข่หรือชีส มันคือมังสวิรัติ หรือถ้ามีผลิตภัณฑ์จากสัตว์ที่เป็นเนื้อสัตว์ มันก็เป็นอาหารสำหรับคนที่กินทั้งพืชและสัตว์
แพลนท์เบสในรูปแบบที่ง่ายที่สุดคือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากพืชเท่านั้น แต่ไม่ควรคิดว่าเหมารวมว่าแพลนท์เบสนั้นเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ (เพราะ) Oreos ก็เป็นแพลนท์เบสนะ!
หากใครสักคนบอกว่าพวกเขาทานอาหารแบบแพลนท์เบส นั่นหมายความว่าพวกเขากินอาหารจากพืชเป็นส่วนใหญ่ เป็นไปได้ว่าพวกเขาอาจใช้น้ำผึ้ง บางทีพวกเขาอาจกินไข่เป็นครั้งคราว และเป็นไปได้ว่าพวกเขาอาจจะทานชีสบ่อยครั้งด้วยซ้ำไป พวกเขาอาจสวมใส่หนังสัตว์หรือมีแจ็คเก็ตที่มีขนอยู่ เพราะพวกเขาไม่ใช่ชาววีแกน พวกเขาไม่ได้มุ่งเน้นไปที่จริยธรรมของอาหาร แต่มุ่งเน้นไปที่ด้านสุขภาพ”
Plant Based News
@plantbasednews
"แพลนท์เบสหมายถึงอาหารที่ทำจากพืชโดยไม่มีส่วนใดๆของสัตว์เป็นส่วนประกอบ ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีสำหรับมนุษย์ และในขณะเดียวกันมันก็เป็นตัวเลือกที่ยั่งยืนซึ่งส่งผลดีต่อมนุษย์ทุกคนและโลกของเรา"
Oatly
ผู้นำแบรนด์ดังด้านนมพืช
“ความหมายที่แท้จริงของคำว่าแพลนท์เบสนั้นง่ายมาก คือทุกอย่างมาจากพืช โดยสิ่งนี้สามารถทำในรูปแบบใด ๆ จะแปรรูปหรือไม่ แต่ส่วนผสมทุกอย่างมีต้นกำเนิดมาจากพืช”
Natures Charm
ผู้นำแบรนด์ดังด้านนมมะพร้าว
"ถึงแม้ว่าคำว่า “แพลนท์เบส” จะมีมาตั้งแต่ยุค 70 และถูกใช้ไปในทิศทางที่แตกต่างกัน HappyCow กำหนดให้คำว่า " แพลนท์เบส " มีความหมายว่า (อาหารที่ทำ) มาจากพืชทั้งหมด ซึ่งบ่งบอกว่ามันจะไม่รวมไข่ นมหรือแม้แต่น้ำผึ้ง โดยทั่วไปมันสามารถใช้แทนกันได้กับวลี "การทานอาหารแบบวีแกน" ได้ เว้นแต่ว่ามันไม่ได้บ่งบอกถึงเหตุผลในการกินด้วยวิธีนี้ ไม่ว่าเหตุผลนั้นจะเป็นเพื่อสิทธิสัตว์ เพื่อสิ่งแวดล้อม หรือเพื่อสุขภาพ"
Eric Brent
ผู้ก่อตั้งและผู้อำนวยการของ Happy Cow
“คำว่า แพลนท์เบส ในมุมมองของเรา คือส่วนผสมอาหารทั้งหมดที่ทำมาจากพืชและไม่ใช่จากสัตว์ แนวคิดของอาหารแพลนท์เบสคือใช้พื้นฐานโดยรวมของวัตถุดิบที่มาจากการเก็บเกี่ยว การดัดแปลง รวมถึงการสกัดอย่างสร้างสรรค์จากพืช โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อลดผลกระทบจากมนุษย์ที่มีต่อสิ่งมีชีวิตอื่นๆ”
คุณสมิต ทวีเลิศนิธิ
ซีอีโอของ Let's Plant Meat
“ผลิตภัณฑ์อาหารแพลนท์เบสควรละเว้นผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทั้งหมดรวมถึงรสชาติที่แต่งกลิ่นเลียนแบบกลิ่นสัตว์”
More Meat
ผู้นำแบรนด์ดังด้านเนื้อแพลนท์เบส
ทั้งผู้เชี่ยวชาญในด้านโภชนาการแพลนท์เบส ด้านวิทยาศาสตร์แพลนท์เบส และผู้นำด้านนวัตกรรมอาหารแพลนท์เบสยอมรับว่า ‘การทานอาหารแบบแพลนท์เบส’ ประกอบด้วยพืชเป็นส่วนใหญ่ แต่เป็นคำว่า ‘แพลนท์เบส’ เฉยๆเมื่อใช้ในการอ้างถึงอาหาร หรือการติดฉลาก ควรแสดงให้เห็นว่าอาหารนั้นประกอบด้วยพืช 100% และไม่ควรรวมผลิตภัณฑ์สัตว์ใด ๆ เลย
ข้อแตกต่างระหว่าง อาหารแพลนท์เบส (Plant-based food) และ การทานอาหารแบบแพลนท์เบส (Plant-based diet)
โดยทั่วไปแล้วการทานอาหารแบบแพลนท์เบส (Plant-based diet) เป็นวิธีการกินที่ตั้งใจที่จะหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์สัตว์ทั้งหมดรวมถึงไข่และนม แม้ว่าผู้คนที่เลือกการทานอาหารแบบแพลนท์เบส จะทานผลิตภัณฑ์จากสัตว์ในบางครั้งเมื่อไม่มีตัวเลือกอื่นๆ หรือเมื่อมีข้อจำกัดด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม เป้าหมายโดยรวมคือการหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์จากสัตว์โดยสิ้นเชิงและกินอาหารจากพืช 100%
ดังนั้นหากอาหาร ’แพลนท์เบส’ ได้ถูกระบุขึ้น เพื่อช่วยให้ทำให้ชีวิตของผู้ที่รับประทานอาหารแบบแพลนท์เบส ได้ใช้ชีวิตได้ง่ายขึ้น ด้วยเหตุผลเดียวกันนี้ อาหารแพลนท์เบสก็สมควรที่จะทำมาจากพืช 100% และไม่มีส่วนผสมที่มาจากสัตว์เลย
เนื้อแพลนท์เบส มีเนื้อสัตว์หรือไม่? – ไม่
นมแพลนท์เบส มีส่วนประกอบที่ทำจากนมสัตว์หรือไม่? – ไม่
ชีสแพลนท์เบส มีชีสที่ทำจากนมสัตว์หรือไม่? – ไม่
ไข่แพลนท์เบส มีไข่หรือไม่? – ไม่
ผงโปรตีนแพลนท์เบส มีผลิตภัณฑ์จากสัตว์หรือไม่? – ไม่
ครีมแพลนท์เบส มีนมสัตว์หรือไม่? – ไม่
ปลาแพลนท์เบส มีปลาหรือไม่? – ไม่
แล้วทำไมรายการเมนูอาหารและผลิตภัณฑ์ที่เฉพาะเจาะจงระบุว่าเป็น ‘แพลนท์เบส’ บางครั้งจึงมีผลิตภัณฑ์จากสัตว์? ชาววีแกนควรทานผลิตภัณฑ์เหล่านี้ได้ด้วยไม่ใช่หรอ?
อย่างนี้แล้วคำว่าแพลนท์เบสเหมือนกันกับวีแกนไหม?
ทั้งเหมือนและไม่เหมือนกัน เพราะโดยภาพรวมแล้วอาหารแพลนท์เบสจัดว่าเหมือนกันกับอาหารวีแกน เนื่องจากส่วนประกอบของอาหารทั้งคู่ทำมาจากพืช 100% แต่คำว่าวีแกนนั้นมีความหมายแฝง โดยเฉพาะเกี่ยวกับสิทธิความเป็นอยู่ของสัตว์ ในขณะที่คนที่ทานอาหารแบบแพลนท์เบสนั้นมักจะกินวิธีนี้ด้วยเหตุผลด้านสุขภาพหรือสิ่งแวดล้อม
ดร. ที. โคลิน แคมป์เบลล์กล่าวว่าหนึ่งในเหตุผลที่เขาประกาศเกียรติคุณคำว่า ‘แพลนท์เบส’ ในตอนแรกเป็นเพราะความหมายแฝงที่ซ่อนไว้ของคำว่า ‘วีแกน’
คำว่า ‘วีแกน’ หมายถึงวิถีชีวิตที่หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ใด ๆ ที่ทดสอบกับสัตว์ มีส่วนผสมของสัตว์ รวมถึงสิ่งของต่าง ๆ เช่นหนังสัตว์ และหลีกเลี่ยงการสนับสนุนสถานที่ท่องเที่ยวที่ใช้สัตว์เพื่อความบันเทิง อย่างเช่นสวนสัตว์และละครสัตว์ หลักการของวีแกน (Veganism) นั้นไม่ได้จำกัดเพียงแค่อาหารเท่านั้น ดังนั้นมันจึงไม่สามารถเป็นอาหารได้ แต่เป็นวิถีการใช้ชีวิตมากกว่า
ส่วนคำว่า ‘แพลนท์เบส’ เป็นคำที่สามารถใช้ได้กว้างกว่าตามหลักการของวีแกน เพราะคำว่าแพลนท์เบสนั้นสามารถใช้ได้กับผู้ที่ต้องการตัดผลิตภัณฑ์จากสัตว์ออก ด้วยเหตุผลด้านสิ่งแวดล้อมหรือสุขภาพมากกว่าหลักการของวีแกนที่จะใส่ใจด้านสิทธิความเป็นอยู่ของสัตว์เป็นหลัก
เราจึงขอประกาศว่า ...
จากการค้นคว้าหาข้อมูลคำว่า “แพลนท์เบส” ที่เราได้ทำในครั้งนี้ เราต้องการที่จะนำคำจำกัดความและความหมายที่แท้จริงของคำคำนี้ออกมาสู่สังคมอย่างประจักษ์แจ้ง
Vegan Society ได้ประกาศเกียรติคุณของคำว่า “วีแกน” ไปในปี 1944 วันนี้เราขอประกาศความหมายที่แท้จริงของคำว่า “แพลนท์เบส”
แพลนท์เบส คำคุณศัพท์
เพื่ออธิบายรายการอาหาร อาหาร หรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากพืชทั้งหมดและปราศจากผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทั้งหมดรวมถึงผลิตภัณฑ์ นม ไข่ ปลา เนื้อสัตว์ น้ำผึ้ง หรือส่วนประกอบส่วนใดส่วนหนึ่งที่ได้รับมาจากสัตว์ เช่นเจลาติน
การทานอาหารแบบแพลนท์เบส คำนาม
การทานอาหารแบบแพลนท์เบสประกอบด้วยอาหารที่ทำจากพืชเป็นส่วนใหญ่หรือทั้งหมด การทานอาหารแบบแพลนท์เบสมีความยืดหยุ่นมากกว่าการทานอาหารแบบวีแกน และอาจรวมถึงผลิตภัณฑ์จากสัตว์ในปริมาณเล็กน้อยเมื่อไม่มีอาหารแพลนท์เบสเป็นตัวเลือก
Share This Article Everywhere
Facebook
WhatsApp
LinkedIn
Email
Twitter
